Waarom weten we zo weinig over Montenegro?

Te midden van de hectiek van de Vakantiebeurs zit ik geboeid te luisteren naar Paul Wennekes. Hij woont in Montenegro, schreef er een reisgids over en vertelt over de woeste schoonheid van dit land van de zwarte bergen. Het land is qua oppervlak maar een derde van Nederland, maar met veel minder inwoners per vierkante kilometer is het een oase van rust en stilte. Dé plek dus voor een strand- of wintersportvakantie zonder rijen en files, zou je denken. Waarom weten we dan nog zo weinig over Montenegro?

• Ga je kamperen in Montenegro? Bekijk dan de gids Rustiek kamperen in Midden- en Zuidoost-Europa
• Hier vind je vakantiewoningen in Montenegro
• Hier kun je makkelijk excursies in Montenegro boeken
• Er bestaat ook een mooie Nederlandstalige reisgids Montenegro

Een beeld van verstild Montenegro

Mijn hart gaat open als ik de foto’s van Montenegro zie. Wolven en hagedissen leven er, je vindt er veel water, door water gevormde grotten en rotsen met bloemetjes die vanuit de kleinste spleetjes opkijken naar de zon. Door de kleine afstanden kun je er in de winter ’s morgens in de besneeuwde bergen lopen, en ’s middags een strandwandeling maken bij een aangename 17 graden in de zon. Dat Montenegro een ideaal land is om te wandelen, had ik eerder al van een vriendin gehoord. Nu kan ik het me helemaal voorstellen.

De tijd lijkt stil te hebben gestaan in Montenegro – in positieve zin. Hier kun je nog een kopje koffie drinken voor 80 cent, worden de akkers nog geploegd met paarden, lopen nog muilezels over de weg en hangt altijd wel een kookpot met soep boven het vuur. Sommige herdershutten in de bergen zijn nog steeds in gebruik, er wordt nog volop gedanst en klederdracht gedragen en je vindt er oude kloosters, kerken en overblijfselen uit de Middeleeuwen en de Romeinse tijd. Anders dan in Nederland wordt om dat soort bezienswaardigheden niet meteen een hek gezet – inclusief kassa om een flinke toegangsprijs te vragen. Je kunt er zo naartoe, als je maar niets kapotmaakt.

Een verhaal over liefde voor Montenegro

Ik besluit contact op te nemen met Paul Wennekes, de verteller van dit mooie verhaal op de Vakantiebeurs waaruit zijn liefde voor Montenegro duidelijk spreekt. En ja hoor, hij wil best iets meer vertellen over zijn liefde voor dit land.

Zijn besluit om te gaan verhuizen naar Montenegro blijkt in een ver verleden te liggen. Toen was Paul journalist in (toen nog) Joegoslavië. Hij voelde zich er als een vis in het water. De natuur, de cultuur en de mensen spraken hem erg aan en het liefst was hij er meteen gebleven.

Door omstandigheden kwam die wens niet uit. Paul ging terug naar Nederland. Niet echt zijn idee van een fijn leven, vertelt hij: “Ik kon niet meer tegen de mentaliteit, de drukte en de Nederlandse prestatiemaatschappij.” Hij bleef in Nederland voor zijn werk en om (in zijn eentje) zijn kinderen op te voeden. Maar toen zijn zoon als laatste uit huis ging, kwam de reisdrang in alle hevigheid weer opzetten.

Van heimwee tot reisgids

Tijdens een persreis in 2008 maakte Paul opnieuw kennis met de landen op de Balkan, en met name met Montenegro. De heimwee naar het leven daar kwam naar boven en langzaam rijpte het plan om te gaan wonen en werken in wat hij nog steeds als een van de mooiste landen op de Balkan beschouwt.

Die liefde voor Montenegro kreeg vorm toen Paul ging werken aan de eerste Nederlandstalige reisgids over Montenegro, dat in het Montenegrijns Crna Gora (de zwarte bergen) heet. Hij zag zichzelf al helemaal wonen in het plaatsje Cetinje, in de bergen.

Montenegro en Mariana

Maar er kwam nog een liefde bij. Toen het boek bijna klaar was, realiseerde Paul zich dat hij iemand moest vinden die de woordenlijst Nederlands-Montenegrijns zou kunnen controleren. Zo kwam hij in contact met de Nederlandse tolk-vertaalster Mariana, die toen al 45 jaar in Montenegro woonde. In 2010 ontmoette hij haar voor het eerst. Het klikte: ze had  dezelfde onrustige natuur en interesse in reizen. Daarbij bleek ze ook nog eens een begenadigd fotografe te zijn en al snel vroeg Paul haar om de foto’s voor het boek te leveren.

De twee werden verliefd en na een paar maanden heen en weer vliegen om elkaar te kunnen zien was Pauls besluit om te emigreren snel genomen. Hij en Mariana hebben de rust en de liefde gevonden in Podgorica. Inmiddels woont alweer Paul vijf jaar in Montenegro en zijn hij en Mariana bijna twee jaar getrouwd. Ze genieten met volle teugen, hebben samen een reisgids voor Albanië en Ohrid & omgeving gemaakt en heel veel gereisd. Maar ze reizen niet alleen over de Balkan: ook hun camperreis van drie maanden in Australië was onvergetelijk.

Probleempunten bij de emigratie

Is het dan alleen maar rozengeur en maneschijn? Dat niet. Het was voor Paul behoorlijk lastig om een verblijfsvergunning te krijgen, omdat hij als freelance journalist geen enkel wettelijk recht had om in Montenegro te blijven. Uiteindelijk kreeg hij na een ellenlange procedure een uitzonderingsstatus vanwege zijn grote verdienste voor het toerisme in Montenegro – zijn reisgids dus!

Ook het leren van de taal ging zeker niet vanzelf. Paul vertelt: “Ik begrijp nu bijna alles, maar spreken gaat me nog niet echt goed af. Dat komt voornamelijk omdat Mariana de taal vloeiend spreekt en ik redelijk gemakzuchtig ben. Daarnaast komen we vooral in contact met mensen die Engels en Duits spreken. Maar ik doe wel zelf dingen zoals de boodschappen en de garage, dus dat is een goede oefening.”

Samen kijken Mariana en Paul wel eens naar Ik vertrek. Dan zien ze mensen die, net als zij, een droom willen verwezenlijken. Het valt het stel dan op dat die mensen vaak niets weten van het land waar ze naartoe willen en de bijbehorende cultuur en bevolking. Zelf zien ze dat juist als absolute noodzaak: je verdiepen in wat daar is en ook wat je daar niet kunt vinden. “Wil je emigreren? Doen! Lees je in, ga er kijken, leef er een tijdje en neem dan een beslissing” adviseert Paul.

Veilig en menselijk Montenegro

Paul is er een gelukkig mens van geworden. Hij woont in het land van zijn dromen met een vrouw die zijn leven tot een feest maakt. Meestal werkt hij van ’s morgens acht tot ’s middags twee uur. Hij werkt dan aan een nieuw boek, het opzetten van een nieuwe blog en het promoten van Montenegro in Nederland en België. Dat doet hij door lezingen te geven en te laten zien hoe mooi, rustig en veilig Montenegro is. Bovendien is het een land van tradities, waar hechte vriendschappen nog normaal zijn en waar gastvrijheid nog hoog in het vaandel staat. Mensen zijn er nog menselijk en hebben oog voor hun medemensen.

Juist omdat er nog zoveel moois te ontdekken valt in Montenegro, trekken Paul en Mariana er ’s middags vaak op uit om de rust en de pracht van Montenegro als een spons op te zuigen. Paul zou zijn geluk eindeloos kunnen illustreren met anekdotes over mooie ervaringen in Montenegro, maar hij heeft liever dat we Montenegro gewoon zelf komen bekijken en ervaren.

Na het lezen van Pauls verhaal en het zien van Mariana’s foto’s bij dit artikel zou je toch niets liever willen? Ik ben in ieder geval razend nieuwsgierig geworden. Ik heb er weer een droombestemming bij en ik ben benieuwd hoe lang het duurt voordat Montenegro bij meer reizigers op het netvlies komt. Aan Paul zal het in ieder geval niet liggen!

Meer lezen over Montenegro kan in de reisgids Montenegro die hij schreef. De foto’s in deze blogpost zijn ook van Paul.