eva schmutterer gallery east of the sun

De sterke vrouwen van Magerøya in Noord-Noorwegen

Dat ik onder de indruk zou zijn van de landschappen op Magerøya in Noord-Noorwegen had ik wel verwacht. Maar ik had niet voorzien dat ik thuis zou komen vol herinneringen aan personen – vrouwen om precies te zijn. Vrouwen die vanuit een ander land naar Magerøya verhuisden en er niet alleen leerden leven met de ruige omstandigheden, maar zich zelfs ontpopten tot toonbeelden van creativiteit en kracht.

Een geschiedenis vol sterke vrouwen

Eigenlijk had ik het wel kunnen verwachten. Natuurlijk moet je sterk in je schoenen staan als je leeft in een omgeving waar je sterk afhankelijk bent van het weer. Als je je gezonde verstand wilt behouden terwijl het ’s winters bijna niet licht wordt en ’s zomers bijna niet donker. Als je flexibel genoeg moet zijn om altijd een noodpakket achter in de auto te hebben, voor het geval er een storm opsteekt, wegen moeten worden afgesloten en je moet blijven wachten tot de wind weer gaat liggen – waar je op dat moment ook bent.

Konvooi naar de Noordkaap
Sneeuwschuiver van het konvooi naar de Noordkaap

Maar waarom zijn het dan juist de vrouwen die me zo opvielen? Zou het te maken hebben met de manier waarop de samenleving op Magerøya zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld? Bij de Sami, de inheemse bewoners van Noord-Noorwegen, stonden vrouwen er ook alleen voor als de mannen met hun rendieren op de winterweides verbleven. In de vissersdorpjes aan de kust gebeurde iets soortgelijks: daar gingen de mannen eropuit om te vissen en hielden vrouwen aan wal de boel draaiende. Bovendien verdronken er regelmatig mannen en dan stonden ze er helemaal alleen voor. Bij de pakken neerzitten was nooit een optie: overleven, dat moesten deze vrouwen. En dat deden ze dus ook.

De complete route van mijn winterse rondreis Noord-Noorwegen vind je hier

Marjolein: van Tubbergen naar Magerøya

Toch zijn het juist vrouwen die niet in Noord-Noorwegen zijn opgegroeid die me opvallen als ik het winterse Magerøya bezoek. Dat zij zo sterk staan te midden van al die sneeuw en duisternis, is wel het toppunt van integratie.

Honningsvag
Honningsvåg

Een van hen komt zelfs bij mij uit de buurt. Niemand minder dan Marjolein ten Hoopen uit Tubbergen is mijn gids in en om Honningsvåg, waar ze vertelt over haar emigratie naar Noorwegen en haar leven op Magerøya.

Dat begon in 2002 met zomerwerk in dit uiterste noordpuntje van Noorwegen. Ze verbleef in een van de appartementen die even buiten Honningsvåg staan voor de vele seizoensarbeiders die hier elk jaar naartoe komen. Samen geven ze Honningsvåg een internationaal tintje: je vindt er wel 32 nationaliteiten en de medewerkers van het hotel waar ik verbleef spreken dan ook geen Noors, maar Engels met elkaar. Net als in het verleden ook wel gebeurde met ontdekkingsreizigers en handelaars, blijven sommige arbeidskrachten die hier komen voor het toeristenseizoen permanent plakken.

Zo ook Marjolein: ze werd verliefd op een Noor en in 2006 emigreerde ze naar een groot huis in Zuid-Noorwegen. In augustus 2013 schoof ze nog een flink stuk verder op, naar een klein huisje in Honningsvåg. Voortbordurend op haar werk in Nederland, waar ze schoenen ontwierp, richt ze zich nu op het ontwikkelen van souvenirs zoals T-shirts.

Noren staan wel eens bekend als stug, maar Marjolein ervaart haar integratie in Honningsvåg als een warm bad. De gemeenschap is erg hecht: mensen staan voor elkaar klaar en Honningsvåg heeft een heel actief verenigingsleven. Het lijkt erop dat overleven onder deze extreme omstandigheden de mensen dichter bij elkaar brengt. Als je eens moet blijven logeren omdat er een storm opsteekt, is dat dus eigenlijk nooit een probleem. Niemand staat er alleen voor op Magerøya.

Eva van Gallery East of the Sun

Creativiteit lijkt een constante bij de vrouwen die ik in Noord-Noorwegen tegenkom. In Kamøyvær ontmoet ik de Duitse Eva Schmutterer, een kunstenares die in Noord-Noorwegen een galerie is begonnen: de Gallery East of the Sun. Voor haar is Honningsvåg tegenwoordig zelfs een ‘drukke’ plaats, waar ze af en toe naartoe gaat om onder de mensen te zijn. Zeker als er een cruiseschip in de haven ligt, is er in Honningsvåg altijd wel wat te zien. Haar woonhuis en galerie staan in Kamøyvær, een dorpje waar in de zomer 64 mensen wonen. In de winter is het er helemaal stil. Net als de Noordkaap ligt Kamøyvær aan een weg die bij slecht weer wordt afgesloten. Eva moet er dus altijd op voorbereid zijn dat ze hier vast kan komen zitten, of niet meer naar huis kan als ze op pad is.

Eva Schmutterer Gallery East of the Sun

Eva heeft dan ook lang getwijfeld of ze wel zou kunnen aarden in Kamøyvær. Toen ze, net als Marjolein, verliefd werd op een Noor, nam ze eerst een jaar onbetaald verlof van haar baan in de zorg. Maar een jaar was niet genoeg en ze gaf zichzelf nog een jaar de tijd om te twijfelen. Toen was het genoeg, vonden haar werkgever en de Noor voor wie ze was gevallen. Hij hoopte in die twijfelperiode natuurlijk dat ze zou blijven en was daarom misschien ook wel extra lief voor haar. “Frau Schmutterer moest dus echt gaan kiezen,” vertelt Eva lachend.

Dat deed ze. Sinds 1997 woont ze op Magerøya en in 2005 opende ze haar Gallery East of the Sun, waar in de zomer wel 20.000 toeristen op afkomen. Eva maakt papiercollages van landschappen, maar ook sieraden van papier, hout en glas en andere creaties. In de herfst en de winter werkt ze in Kamøyvær aan werken die ze het volgende seizoen kan verkopen. Maar ze gaat ook op vakantie naar Spanje, al was het alleen maar omdat je daar lekker ontspannen buiten kunt lopen omdat het niet glad is.

Gallery East of the Sun
In het geel: Gallery East of the Sun

Kun je (nog) niet naar Kamøyvær komen, bekijk dan eens de online catalogus van Gallery East of the Sun. Eva stuurt haar werken ook met liefde naar je op. “Het kan wel een tijdje duren voordat het pakje bij je wordt bezorgd,” lacht Eva, “maar dat draagt wel bij aan het gevoel dat het helemaal uit het noordelijkste puntje van Europa komt!”

Gallery East of the Sun
Eva’s werkplek – wat een uitzicht!

Dromer ‘Erica from America’

Net als Eva heeft ook Erica Edstrom Haugli een prachtig uitzicht. Haar winkel en galerie Once upon a dream kijkt uit op haven van Honningsvåg, waar Erica ook wel bekendstaat als ‘Erica from America’.

Uitzicht vanuit de winkel van Erica from America in Honningsvag

Ook Erica kwam hier terecht omdat ze verliefd werd op een Noorse man. Inmiddels hebben ze drie kinderen en Erica kan zich geen betere omgeving voorstellen om in op te groeien. Ja, het is donker in de winter, maar daardoor geniet je er extra van als het vanaf januari weer licht begint te worden.

Erica Haugli Once upon a dream

Erica is net als ontwerpster Marjolein en collagekunstenares Eva erg creatief. Het steeds veranderende licht op deze noordelijke plek inspireert haar. Ze maakt ‘environmental art’: van op het strand gevonden glas, hout, schelpen en boeien maakt ze engelen, zeemeerminnen, wandborden en mozaïeken.

Engel gemaakt door Erica from America in Honningsvag

Bovendien draagt ze haar steentje bij aan het behouden van de natuur op Magerøya. Tijdens het strandjutten raapt ze niet alleen bruikbare spullen, maar ook afval op. Dat was de start van een speciaal project: North Cape Shoes. Erica verzamelt aangespoelde schoenen en probeert te achterhalen wat het verhaal achter de schoen is: van wie was hij, hoe oud is hij en waar komt hij vandaan? Veel schoenen zijn afkomstig van vissers. Soms geven ze aanwijzing over hun herkomst in de vorm van verfvlekken of initialen. Erica heeft zelfs enkele houten schoenen gevonden, die erg oud zijn.

One shoe at a time door Erica in America in Honningsvag

Van al die inmiddels 1.200 schoenen stelde ze een tentoonstelling van samen, waarvan de opbrengst bestemd was voor het opruimen van plastic in zee en op de stranden. Daarnaast recyclet ze schoenen door er nieuwe kunstwerken van te maken. Datzelfde doet ze met een ander verzamelproject: dopjes van plastic flessen, die levensgevaarlijk zijn omdat vogels ze kunnen doorslikken. Erica streeft ernaar om 10.000 dopjes te verzamelen. Ook zij is helemaal opgenomen door de plaatselijke bevolking, want iedereen helpt haar zoeken.

Bijzondere vrouwen dus, daar op Magerøya in Noord-Noorwegen. Toch moeten ook de mannen in Noorwegen wel heel bijzonder zijn. Want daar zijn ze toch allemaal maar voor gevallen!

Wil je meer lezen over Magerøya? Lees dan deze blogpost over het leven op Magerøya en hoe humor helpt tegen de kou.

Ik werd uitgenodigd om Noord-Noorwegen te bezoeken voor Stralend Noorwegen.

Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.

Sandra van Bijsterveld
Sandra van Bijsterveld

Leuk dat je er bent! Mijn naam is Sandra van Bijsterveld. In 2013 begon ik met bloggen en inmiddels doe ik dat fulltime. Op Stralend Noorwegen deel ik mijn persoonlijke ervaringen en tips voor een vakantie in Noorwegen met je. Op andere websites blog ik over onze vakanties in Zweden, Denemarken en Finland, en over Scandinavische lifestyle.

10 reacties

  1. Leuk om te lezen! Erica van Once upon a dream hebben wij ook ontmoet. Eva van gallery East of the Sun nog niet. Op het moment dat wij Kamøyvaer bezochten was de gallery helaas gesloten en regende het dat het goot, dus hebben we ook weinig gezien van het dorpje zelf. Dat wordt toch nog een keer naar Magerøya reizen om deze gallery te bezoeken 😉

    Toch bijzonder dat deze vrouwen terecht zijn gekomen op een bestemming die zo noordelijk ligt. Wij zouden daar zelf de winter wel eens door willen brengen om te ervaren hoe het is als de zon niet meer boven de horizon uit komt of onder slechte weersomstandigheden. Dat lijkt ons echt wel iets wat je een keer mee moet maken.

  2. Noorwegen echt een droomland. Ik ben 2 jaar geleden, na een taalcursus te hebben gevolgd in NL, ben ik naar Noorwegen gegaan om op taalreis te gaan. Elke vierkante kilometer van jet land is schitterend. Waar genot geweest!

    • Droomland??? De natuur is oogverblindend, absoluut, de taal-Bokmål prachtig enz. ik kom er al tientallen jaren, maar een droomland is het beslist niet. De Scandinavische landen hebben een voor- én achterkant. Ik ken ook de achterkant en die is grimmig, armoedig en wezensvreemd. De gelukslijstjes zijn aperte leugens en de rij bij de voedselbank in Oslo elke dag kilometers lang en gevuld met hoofdzakelijk autochtone Noren. Op het platteland doet men aan moestuinieren en ruilhandel. Als je de taal spreekt en je je gemakkelijk tussen mensen voortbeweegt, hoor je nog eens wat. En binnenkort moet Noorwegen stoppen met olie en gas (de verwerking ervan uitbesteed in andere landen), omdat fossiele brandstoffen niet meer kunnen in dit nieuwe tijdperk.
      Van klachten uit het buitenland trekken ze zich niets aan, kijk ook naar walvisvaart en zeehondensterfte.
      Droomland? Als je niet mee kunt komen, heb je een zeer hard leven daar. Als u nog meer wilt weten, zoek op internet bijv. huiselijk geweld in Noorwegen, illegaal stoken alcohol, anti-depressiva. De Scandinaviërs zijn grootverbruikers ervan!
      Schitterend land, Noorwegen, mooie melodieuze taal, adembenemend qua natuurschoon én problemen!

        • Vanzelfsprekend heeft elk land dat. Maar van de Scandinavische landen wordt vaak maar één kant belicht. Ik ken met name Noorwegen nog toen het land nog een eenvoudige, vaak arme boeren-/vissersmaatschappij was. Ik kwam er al de eerste keer in mijn jeugd, toen olie en gas net gevonden waren! En heb het land en zijn bewoners behoorlijk zien veranderen. De mensen in hun optreden, gedrag en omgangsvormen en de politiek en maatschappij.
          Scandinaviërs uit andere landen vertelden mij dat ze de Noren van een schuchter, onderdanig volk in een bewust en soms arrogante groep hebben zien veranderen, toen inkomsten en welvaart zo’n enorme vlucht namen.
          De gelukslijstjes meten meestal slechts de gezondheidszorg, het onderwijs en de soc. wetgeving in het algemeen.
          Qua onderwijs is het prima, daar heb ik me grondig in verdiept omdat het mijn vak is, met name het Noorse schoolsysteem dat ik veel beter vind dat het Nederlandse, omdat er veel minder prestatiedruk is en veel meer tijd en aandacht voor de natuurlijke ontwikkeling van kinderen. Maar een droomland is het beslist niet, ook al beleeft men dat zo als vakantieganger, want voor de bevolking is het een ander verhaal. Dat ontdek je vooral door in Noorwegen zelf met Noren te praten die niet zo hoog zijn opgeleid. De marktkoopman op straat, de vuilnisman enz. en onderzoek op internet. Om een breder beeld te krijgen van dit prachtige land!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ik ga akkoord met het privacybeleid.