Wat een geluk had ik in 2014! Ik bracht 13 december door in het Noord-Zweedse Umeå. Dat 13 december in Zweden niet zomaar een dag is, maar een feestdag, wordt uitgelegd in dit grappige filmpje:
Sankta Lucia dus, oftewel Luciadagen. Al jaren pinkte ik een traantje weg bij de Lucia-aflevering van de Noorse serie Kerst met Linus, waarin Lucy (die als meisje nooit Lucia mocht zijn) een prachtig cadeau krijgt van haar zoon Børre: ze mag alsnog voorop lopen met een krans vol kaarsen op haar hoofd.
- Dit is mijn Top 10 favoriete plekken in Zweden en hier vind je mijn e-boek met tips voor als je voor het eerst naar Zweden gaat
- Hier vind je mijn tips voor de beste route naar Zweden
- Deze pagina staat vol tips over wat je allemaal kunt doen in Zweden
- Hier vind je volop adresjes om te overnachten in Zweden
- Op deze pagina verzamel ik reizen naar Zweden van verschillende reisorganisaties en hier vind je actuele kortingen en gratis extra’s
- Hier vind je reisgidsen en wandelgidsen voor Zweden en dit is wat wij altijd meenemen als we gaan kamperen in Zweden
- Tot slot: hier zijn mijn tips m.b.t. muggen in Zweden
Licht en donker als rode draad
Nu mocht ik het dus zelf gaan meemaken. Een dag voor mijn vertrek kom ik erachter dat de zon op 13 december in Umeå om 9.20 opkomt en om 13.45 ondergaat. Licht en donker blijken een rode draad te vormen in mijn bezoek aan deze (nog net) Europese culturele hoofdstad. Hetzelfde geldt voor Lucia, de brenger van licht.
Bij mijn overstap in Stockholm zie ik om half drie de zon ondergaan. Bij aankomst in Umeå om kwart voor vier is het zo donker als de nacht. Als de taxi de stad in rijdt, zie ik dat in bijna elk raam een trappetje met kaarsen staat of een kerstster hangt. Bij gebrek aan licht zorgen de inwoners van Umeå zelf voor licht – niet alleen voor zichzelf, maar ook voor elkaar.
Midwinterfeest of martelares
Er gaan verschillende verhalen rondom Lucia. Op de juliaanse kalender was 13 december de kortste dag van het jaar en je kunt Luciadag dan ook zien als de tegenhanger van het in Zweden ook al zo enthousiast gevierde midzomer.
Volgens de overlevering was Lucia van Syracuse een vrouw die in de tijd van de christenvervolging ondergedoken christenen eten bracht en verzorgde. Ze vond haar weg in de donkere catacomben bij het licht van kaarsen, die ze op haar hoofd droeg om haar handen vrij te hebben. Of ze bleef op heldhaftige en wonderbaarlijke manieren maagd, omdat ze zichzelf zag als bruid van de Heer. In beide versies ondergaat ze allerlei ontberingen (zoals het uitsteken van haar ogen, zonder dat ze daarbij trouwens haar zicht verloor) en stierf ze een martelaarsdood. Vandaar ook het rode lint om Lucia’s middel, dat verwijst naar bloed en dood.
Lucia-ontbijt
Hoe dan ook, de volgende ochtend komt ze de ontbijtruimte van mijn hotel in schrijden. Samen met haar helpsters en sterrenjongens zingt ze de sterren van, of eigenlijk juist aan, de hemel. In sommige Zweedse huishoudens brengen kinderen peperkoekjes en saffraanbroodjes op bed bij hun ouders. Andere inwoners van Umeå zijn naar de ontbijtruimte van het hotel gekomen om naar het mooie gezang te luisteren. De ingetogen schoonheid van het tafereel is moeilijk te omschrijven. Iedereen blijft muisstil tot Lucia de ruimte weer heeft verlaten. Dan pas klinkt het applaus. Wat mooi!
Lucia is overal
De rest van de dag kom ik Lucia overal tegen. In Sami-cultuurcentrum Tráhppie spelen twee meisjes in witte jurkjes en met een kerstslinger op hun hoofd. Ook op straat piepen bij sommige kinderen Luciajurken onder hun winterjassen uit. Op de kerstmarkt van Umeå loopt een Luciakoor wat vertraging op, omdat de kaarsen op Lucia’s hoofd niet willen blijven branden. Maar al gauw wordt ook daar gezongen.
Licht is er om te delen
Het is alweer donker als ik naar Tegskyrkan ga voor een Luciaconcert. In een volle kerk hoor ik met het beetje Zweeds dat ik machtig ben vertellen over verschillende soorten licht: concreet als dat van een kaars, of het licht in ons leven en in onze harten. Beide kunnen we met anderen delen. Daarna werd het Zweeds me te ingewikkeld en ik weet niet eens zeker of ik dit wel goed heb opgevangen. Maar het was in elk geval het gevoel dat ik meekreeg.
En daar was ze weer. Voor de laatste keer die dag kwam Lucia binnen, in zo veel licht dat op sommige van de foto’s die ik maakte alleen een gele waas te zien is.
Toen ik na een paar prachtig gezongen liederen weer het donker in stapte, brandde in de straten van Umeå gelukkig nog steeds in elk raam een lichtje. Ondanks de korte winterdagen is er volop licht in Noord-Zweden!
Ook leuk om mee te maken in Zweden: Midzomer, Kerstmis of een kreeftfeest.
Ben je nog op zoek naar een mooie (rond)reis Zweden? Dan vind je hier een overzicht van het reisaanbod van verschillende reisorganisaties.
Ik werd uitgenodigd om Umea te bezoeken voor Stralend Zweden.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
