Ik hou enorm van stedentrips, maar vind het nog leuker als ik zo’n stad kan combineren met uitstapjes als een wandeling, een boottochtje of een bezienswaardigheid buiten de stad (maar niet al te ver weg). Ook tijdens mijn stedentrip Split maakte ik uitstapjes. Ik zag van alles: van Romeinse resten tot filmlocaties van Game of Thrones en een stadje vol Venetiaanse paleizen. Nieuwsgierig? Ik vertel je precies waar je ze kunt vinden.
- Download hier gratis mijn top 10 bezienswaardigheden in en om Split
- Hier vind je tips over wat je kunt doen in Kroatië en hier reisgidsen over Kroatië
- Kijk hier voor adresjes om te overnachten in Kroatië
- Lees hier over de mogelijke routes naar Kroatië
- Hier verzamel ik de mooiste reizen naar Kroatië van verschillende reisorganisaties en actuele kortingen en gratis extra’s
Let op: op weg naar al deze uitstapjes passeer je bij het verlaten van Split het aquaduct van Diocletianus (zie kaart). Dat ligt aan de rechterkant van de weg als je Split uit rijdt. Het is nog steeds in gebruik!
Venetiaanse paleizen in Trogir
Mijn eerste uitstapje vanuit Split was het stadje Trogir (ca. 30 kilometer/40 minuten rijden van Split). Dit is een erg sfeervol plaatsje om doorheen te lopen. Een compleet beeld van de stad krijg je het beste vanaf de boulevard of vanuit de klokkentoren, die je tijdens de openingstijden kunt beklimmen.
Zelf liep ik eerst helemaal de boulevard af, naar het fort dat aan het einde staat. Het fort is gebouwd door de Venetianen, die 400 jaar de scepter zwaaiden aan de kust van Kroatië. Ze waren niet bepaald geliefd bij de bevolking en het fort is dan ook niet bedoeld om ze te beschermen tegen vijanden van buitenaf, maar tegen de oorspronkelijke bewoners van Trogir.
Twee delen
Daarna liep ik van de boulevard het straatje in dat de oude binnenstad in tweeën verdeelt. Je herkent het vanzelf aan het hoogteverschil van de gebouwen. Aan de ene kant van deze straat woonde de adel, die paleizen van drie of zelfs vier verdiepingen mochten bouwen. Boven de deuren zie je familiewapens en een smalle zuil op de hoek van de gevel geeft aan hoe rijk een bepaalde familie precies was. Aan de andere kant woonden de armen, die in blokken van maximaal twee verdiepingen woonden. De rijke families hadden een binnenplaats met hun eigen waterput, de arme gebruikten de waterput van de kerk. Aan de bouwstijl van de ramen van de gebouwen kun je zien hoe oud ze zijn. Sommige gebouwen in Trogir stammen al uit de 11e eeuw!
Het leukste is om gewoon maar je neus achterna te lopen en lukraak wat door de steegjes en straatjes van Trogir te lopen. Je vindt er souvenirwinkeltjes en ijsverkopers, terrasjes en natuurlijk ook andere toeristen. Maar er zijn ook hoekjes waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan, zoals bij deze waslijn. Volgens mijn gids waren de waslijnen in Trogir vroeger heel belangrijke informatieverstrekkers. Als je op zoek was naar een huwelijkspartner, moest je namelijk vooral op zoek gaan naar families waar de grootste damesonderbroeken aan de lijn hingen. Die families waren blijkbaar welvarend en dat betekende een grote bruidsschat.
Oh ja: Trogir is ook Qarth uit Game of Thrones.
Solin: het Romeinse Salona
Nog voordat Split bestond, was Solin (toen nog Salona) een belangrijke stad. Het ligt op ongeveer 8 km/20 minuten rijden van het centrum van Split. Salona was de hoofdstad van de Romeinse provincie Dalmatië en zelfs een tijdje een van de belangrijkste steden in het hele Romeinse rijk. De Romeinse heerser Diocletianus – een naam die je vaak zult tegenkomen tijdens een stedentrip Split – werd in de buurt van Salona geboren.
Salona was een kolonie van handelaren en gepensioneerde Romeinse soldaten, die in 40 voor Christus officieel werd gesticht door Julius Caesar zelf. Maar de oudste stadsmuren dateren al uit de tweede eeuw voor Christus. Later, toen de stad groeide, werden er nieuwe muren gebouwd. Daarbij werden bestaande gebouwen, zoals het amfitheater en het aquaduct, opgenomen in de nieuwe stadswallen. Tot nu toe zijn resten teruggevonden van maar liefst 90 torens en dat geeft wel een idee van hoe indrukwekkend de stad moet zijn geweest.
Dat de stad belangrijk was, is nu nog steeds te zien. Van het amfitheater, dat ooit plaats bood aan 20.000 toeschouwers, is alleen de onderste laag bewaard gebleven – maar zelfs die maakt al indruk. Die 20.000 plaatsen geven trouwens meteen een idee van het aantal inwoners van het toenmalige Salona, want een stad was verplicht om in het amfitheater plaats te hebben voor een derde van de totale bevolking. Salona moet ooit een afmeting hebben gehad van zo’n 1600 meter lang en 700 meter breed.
Manastirine
Een andere mooie plek in Solin om te bezoeken is Manastirine. Vanaf ongeveer de eerste eeuw na Christus was dit een Romeinse begraafplaats (necropolis). Toen de in Salona geboren bisschop Domnius in 304 tijdens de laatste Christenvervolging op bevel van Diocletianus onthoofd werd in het amfitheater, werd hij hier begraven. Na de bevrijding van de christenen door keizer Constantijn wilden steeds meer christenen in de buurt van deze martelaar begraven worden. In de 4e eeuw werd hier een kapel gebouwd voor Domnius en de latere bisschoppen van Salona. Daarnaast lieten rijke christenen hun eigen kapellen bouwen.
Aan het einde van de 4e eeuw werd dit religieuze centrum verwoest door Germanen, maar in 5e eeuw verrees op dezelfde plek een basiliek. Na nog een keer plunderen en verwoesten werd het bedevaartsoord opnieuw hersteld en nu vind je er veel sarcofagen, mozaïeken en zuilen. Als je meer wilt bekijken, vind je de mooiste vondsten uit Salona in het archeologisch museum in Split.
De beenderen van Domnius die eens per jaar op de naamdag van deze beschermheilige van Split in een processie door de stad worden gedragen, komen dus oorspronkelijk van deze plek. Tegenwoordig liggen ze in de kathedraal van Domnius in Split.
In het jaar 640 werd Salona aangevallen door de Avaren en Slaven. De inwoners waren niet tegen hen opgewassen en vluchtten naar het huidige Split, waar ze hun intrek namen in het verlaten paleis van Diocletianus. Vanaf dat moment nam Split de plek van Salona in als belangrijkste plek in de regio.
Klis (Meereen uit Game of Thrones)
Mijn bezoek aan het fort Klis (15 km/30 minuten rijden van Split) stond grotendeels in het teken van de serie Game of Thrones. Laat ik het maar meteen bekennen: ik weet niets van GoT, behalve de naam. Toch was het leuk om de gids te horen vertellen over de decors van bordkarton, figuranten uit Split en digitaal toegevoegde piramides die van Klis de stad Meereen maakten.
Klis staat op een strategische plek in een natuurlijke passage tussen de zee en het binnenland. Lange tijd leek het fort onoverwinnelijk, maar uiteindelijk konden de Ottomanen (die als enigen kanonnen hadden) het toch innemen.
In het fort staat dan ook een kerk die oorspronkelijk een moskee was – dat merk je aan de akoestiek (die niet geschikt is voor verstaanbare preken maar wel voor een galmende oproep tot gebed) en de ligging ten opzichte van het westen/oosten.
Klis is een opvallend lang en smal fort: 350 meter lang en 15-50 meter breed. De natuurlijke ligging maakte het makkelijk te verdedigen. De zwaartekracht hielp een handje mee: het was moeilijk te beklimmen, maar makkelijk om stenen of hete olie omlaag te gooien. Hierdoor woonden er in vredestijd maar 18-50 man in het fort – dat was genoeg. Bij een sterke tegenstander trok de bevolking zich terug in het fort en hielp het verdedigen.
Romeinen en natuurschoon in Trilj (Tilurium)
In Trilj (40 km/50 minuten rijden van Split) ben je weer terug bij de Romeinen. Bij het toenmalige Tilurium lag een brug waar drie hoofdwegen bij elkaar kwamen. Een belangrijk strategisch punt dus voor Romeinen, zowel militair als economisch. De inwoners van Tilurium zagen dat alleen niet zo zitten en kwamen al meteen onder de eerste Romeinse keizer in opstand. Naar aanleiding daarvan werd hier een Romeins cohort gelegerd en van hun onderkomens zijn tegenwoordig nog steeds overblijfselen terug te vinden (in Gardun). Je moet er alleen wel voor over het erf van de eigenaar lopen.
Als je eenmaal langs de hanen bent gekomen, vind je hier een gerestaureerde slaapzaal voor 5000 Romeinse soldaten. De houten bovenverdieping is uiteraard verloren gegaan. In Trilj staat ook een klein museum met vondsten uit de Romeinse tijd.
Een andere mooie plek hier vlakbij is het kerkje van Sint Petrus. Hier kun je fort Čačvina zien liggen, maar ook enkele van de hoogste bergen van Kroatië en de ligging van Trilj aan de rivier de Cetina.
Let ook even op de manier waarop Romeinse resten in latere eeuwen werden gerecycled. Op onderstaande foto is een Romeinse grafsteen opgenomen in de muur. Het lijkt misschien respectloos om hem als bouwmateriaal te gebruiken, maar aan de andere kant is hij nu wel tot op de dag van vandaag behouden gebleven.
Ik heb op de kaart ook nog een mooi uitkijkpunt langs de weg aangegeven. Hier kijk je uit over de rivier de Cetina, waarop je trouwens goed kunt raften.
Een ander mooi uitstapje vanuit Split is het eiland Brač. Daar bracht ik een hele dag door. Wat ik precies deed, lees je in deze blogpost over dat eiland.
Regel je uitstapjes vanuit Split
Deze en andere mooie uitstapjes vanuit Split regel je heel makkelijk online bij Get Your Guide. Meestal hoef je niet vooraf te betalen: dat doe je pas ter plekke.
Je kunt natuurlijk ook een auto huren tijdens je stedentrip Split en deze bezienswaardigheden bezoeken (hier lees je mijn ervaring met een auto huren tijdens een stedentrip). Denk er wel aan dat bij sommige populaire bezienswaardigheden, zoals de Plitvice-meren, vooraf online reserveren handig of zelfs echt nodig kan zijn.
Je ziet mijn uitstapjes vanuit Split ook voorbijkomen in deze video over mijn stedentrip Split.
Ik werd uitgenodigd om Split en omgeving te leren kennen voor Stralend Kroatië.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
